Vô đề 無題 • Không đề

Gia Cát Lượng

無題  

大夢誰先覺， 
平生我自知。 
草堂春睡足， 
窗外日遲遲。

Vô đề 

Đại mộng thuỳ tiên giác, 
Bình sinh ngã tự tri. 
Thảo đường xuân thuỵ túc, 
Song ngoại nhật trì trì.

Dịch nghĩa 

Trong giấc mộng lớn, ai là người tỉnh trước? 
Trong cuộc đời này ta tự biết ta. 
Đang yên giấc ngủ xuân trong ngôi nhà tranh, 
Bên ngoài cửa sổ mặt trời (ngày tháng) cứ chậm rãi trôi qua.

Tri kỷ

Tự bao giờ là tri kỷ của nhau 
Dù xúc cảm không còn như thuở trước 
Để mai này trên  đường đời xuôi ngược 
Lạc bước vê em vẫn nhớ đến anh. 
Trời bão tố rồi cũng sẽ trong xanh 
Đường chông chênh cũng có nơi bằng phẳng 
Trong lòng em dẫu muôn vàn cay đắng 
Cũng có ngày lắng đọng xuống đáy tim. 
Em đi tìm một khung trời bình yên 
Cứ mải miết cho đến khi kiệt sức 
Rồi anh đến tiếp cho em sức lực 
Để vững chân bước tiếp chặng đường đời. 
Ngỡ tri kỷ là mơ ước xa vời 
Nhưng anh đó- một con người thực sự 
Em không thể viết lên thành câu chữ 
Những khát khao trong tận đáy lòng em. 
Có lẽ em đã lạc một nhịp tim 
Nên lồng ngực sao cứ hoài thổn thức 
Sự chai sạn như lùi vào ký ức 
của chuỗi ngày thương tổn với xót xa. 
Em cứ nghĩ những gì em trải qua 
Đã khiến em phải chai lỳ cảm xúc 
Trái tim em đã như thân gỗ mục 
Sẽ mãi nằm vương lại với ngọn đồi. 
Ai ngờ đâu từ gốc bỗng nảy chồi 
Có lẽ do cơn mưa từ đâu tới 
Nhưng chồi biết chẳng thể nào mong đợi 
Cơn mưa kia cứ ở mãi bên chồi. 
Như tim em dẫu thổn thức bồi hồi 
Cũng đâu dám giữ chân người ở lại 
Vì em biết có gì là mãi mãi 
Chỉ nỗi đau là đọng lại trong tim. 
Khi bên nhau ta cứ mãi lặng im 
Hãy như thế đến mai này anh nhé 
Vì em biết chỉ một câu nói khẽ 
Cũng đủ làm tan vỡ sự vô tư. 
Em muốn mình cứ mãi giống hôm nay 
Cạnh bên nhau mà lòng không gợn sóng. 
Như trời đất cùng tạo nên sự sống 
Nhưng trọn đời chỉ thể ngắm nhìn nhau.

Tương tư khúc 相思曲 • Khúc hát tương tư

Lưu Phổ

相思曲  

相別誰知許久， 
相思不道能深。 
一夜五更妾夢， 
千山萬水郎心。

Tương tư khúc 

Tương biệt thuỳ tri hứa cửu, 
Tương tư bất đạo năng thâm. 
Nhất dạ ngũ canh thiếp mộng, 
Thiên sơn vạn thuỷ lang tâm.

Nhất tiễn mai 一剪梅 • Nhất tiễn mai

Lý Thanh Chiếu

一剪梅  

紅藕香殘玉簟秋， 
輕解羅裳， 
獨上蘭舟。 
雲中誰寄錦書來？ 
雁字回時， 
月滿西樓。 

花自飄零水自流， 
一種相思， 
兩處閑愁。 
此情無計可消除。 
才下眉頭， 
卻上心頭。

Nhất tiễn mai 

Hồng ngẫu hương tàn, ngọc điệm thu, 
Khinh giải la thường, 
Độc thướng lan chu. 
Vân trung thuỳ ký cẩm thư lai? 
Nhạn tự hồi thì, 
Nguyệt mãn tây lâu. 

Hoa tự phiêu linh, thuỷ tự lưu, 
Nhất chủng tương tư, 
Lưỡng xứ nhàn sầu. 
Thử tình vô kế khả tiêu trừ. 
Tài há my đầu, 
Khước thướng tâm đầu.

Dịch nghĩa 

Sen hồng tàn hương, đệm ngọc nhuốm lạnh hơi thu 
Khẽ trút bỏ áo the 
Một mình lên thuyền 
Từ trong mây có ai gửi bức thư gấm tới? 
Bầy nhạn bay về 
Trăng tràn đầy lầu tây 

Hoa tự phiêu dạt, nước cứ chảy mãi 
Vì một thứ tình si 
Khiến người hai chốn buồn lặng 
Nỗi lòng này không có cách nào giải khuây được 
Vừa mới tới mày ngài 
Đã dâng lên trong lòng

Bài từ này thể hiện nỗi tương tư đối với người chồng (Triệu Minh Minh) đang phải đi công cán nơi xa, ít được sống gần nhau. Khi quân Kim đánh vào Trung Nguyên, gia đình bà chạy về nam, ít lâu, chồng bà mất, nên bà thường đem những nỗi sầu cảm gửi vào các bài từ. 

Hai sắc hoa tigôn

T.T.Kh.

Một mùa thu trước, mỗi hoàng hôn 
Nhặt cánh hoa rơi chẳng thấy buồn, 
Nhuộm ánh nắng tà qua mái tóc, 
Tôi chờ người đến với yêu đương. 

Người ấy thường hay ngắm lạnh lùng 
Dải đường xa vút bóng chiều phong, 
Và phương trời thẳm mờ sương, cát, 
Tay vít dây hoa trắng chạnh lòng. 

Người ấy thường hay vuốt tóc tôi, 
Thở dài trong lúc thấy tôi vui, 
Bảo rằng: “Hoa, dáng như tim vỡ, 
Anh sợ tình ta cũng vỡ thôi!” 

Thuở ấy, nào tôi đã hiểu gì 
Cánh hoa tan tác của sinh ly, 
Cho nên cười đáp: “Màu hoa trắng 
Là chút lòng trong chẳng biến suy” 

Đâu biết lần đi một lỡ làng, 
Dưới trời đau khổ chết yêu đương. 
Người xa xăm quá! - Tôi buồn lắm, 
Trong một ngày vui pháo nhuộm đường... 

Từ đấy, thu rồi, thu lại thu, 
Lòng tôi còn giá đến bao giờ 
Chồng tôi vẫn biết tôi thương nhớ... 
Người ấy, cho nên vẫn hững hờ. 

Tôi vẫn đi bên cạnh cuộc đời 
Ái ân lạt lẽo của chồng tôi, 
Mà từng thu chết, từng thu chết, 
Vẫn giấu trong tim bóng “một người”. 

Buồn quá! hôm nay xem tiểu thuyết 
Thấy ai cũng ví cánh hoa xưa 
Nhưng hồng tựa trái tim tan vỡ. 
Và đỏ như màu máu thắm pha! 

Tôi nhớ lời người đã bảo tôi 
Một mùa thu trước rất xa xôi... 
Đến nay tôi hiểu thì tôi đã, 
Làm lỡ tình duyên cũ mất rồi! 

Tôi sợ chiều thu phớt nắng mờ, 
Chiều thu, hoa đỏ rụng chiều thu 
Gió về lạnh lẽo chân mây vắng, 
Người ấy sang sông đứng ngóng đò. 

Nếu biết rằng tôi đã lấy chồng, 
Trời ơi! Người ấy có buồn không? 
Có thầm nghĩ tới loài hoa... vỡ 
Tựa trái tim phai, tựa máu hồng?

Bài thơ đã được các nhạc sĩ Anh Bằng và Trần Thiện Thanh phổ nhạc. Về xuất xứ của bài thơ, xin xem các bình luận trong phần tác giả T.T.Kh. 

Cửu biệt ly 久別離 • Xa cách lâu

Lý Bạch

久別離  

別來幾春未還家， 
玉窗五見櫻桃花。 
況有錦字書， 
開緘使人嗟。 
至此腸斷彼心絕， 
雲鬟綠鬢罷梳結， 
愁如回飆亂白雪。 
去年寄書報陽臺， 
今年寄書重相催。 
東風兮東風， 
爲我吹行雲使西來， 
待來竟不來， 
落花寂寂委蒼苔。

Cửu biệt ly 

Biệt lai kỷ xuân vị hoàn gia, 
Ngọc song ngũ kiến anh đào hoa. 
Huống hữu cẩm tự thư, 
Khai giam sử nhân ta. 
Chí thử trường đoạn bỉ tâm tuyệt, 
Vân hoàn lục mấn bãi sơ kết, 
Sầu như hồi phiêu loạn bạch tuyết. 
Khứ niên ký thư báo Dương Đài, 
Kim niên ký thư trùng tương thôi. 
Đông phong hề đông phong 
Vị ngã xuy hành vân sử tây lai 
Đãi lai cánh bất lai! 
Lạc hoa tịch tịch uỷ thương đài.

Dịch nghĩa 

Từ chàng ra đi đã mấy xuân không về, 
Trước cửa ngọc đã năm lần thấy hoa anh đào nở. 
Huống lại có thư chữ gấm, 
Mở ra khiến lòng đau xót. 
Tóc mây quên bện, tóc mai biếng tết, 
Buồn như cơn gió thổi tung tuyết trắng. 
Năm trước đã gửi thư nhắn chốn Dương Đài, 
Năm nay lại gửi thư giục giã, 
Gió đông chừ gió đông! 
Hãy vì ta thổi mây bay về tây, 
Đợi hoài mà vẫn chưa thấy người về, 
Hoa rơi lặng lẽ phủ rêu xanh.

Hoa phi hoa 花非花 • Hoa không phải là hoa

Bạch Cư Dị

花非花  

花非花， 
霧非霧。 
夜半來， 
天明去。 
來如春夢幾多時， 
去似朝雲無覓處。

Hoa phi hoa 

Hoa phi hoa, 
Vụ phi vụ. 
Dạ bán lai, 
Thiên minh khứ. 
Lai như xuân mộng kỷ đa thời, 
Khứ tự triêu vân vô mịch xứ!

Dịch nghĩa 

Rằng hoa, thì không phải là hoa, 
Rằng mây, thì không phải là mây. 
Nửa đêm tới, 
Sáng hôm sau lại đi mất. 
Khi đến thì như giấc mộng xuân không được bao lâu, 
Khi đi thì như mây trời không biết đâu mà tìm lại được.

Tống biệt (Há mã ẩm quân tửu) 送別（下馬飲君酒） • Tiễn bạn (Xuống ngựa uống chén rượu)

Vương Duy

送別（下馬飲君酒）  

下馬飲君酒， 
問君何斫之？ 
君言不得意， 
歸臥南山陲。 
但去莫復問， 
白雲無盡時。

Tống biệt (Há mã ẩm quân tửu) 

Há mã ẩm quân tửu, 
Vấn quân hà sở chi? 
Quân ngôn bất đắc ý: 
Quy ngoạ Nam Sơn thuỳ. 
Đãn khứ mạc phục vấn, 
Bạch vân vô tận thì!

Dịch nghĩa 

Xuống ngựa uống chén rượu tiễn bạn 
Hỏi bạn đi về đâu 
Bạn nói rằng không được vừa ý 
Về nhà ở mé Chung Nam sơn ngủ quên đời 
Thôi thì bạn cứ đi tôi chẳng hỏi nữa 
Mây trắng bay mãi không bao giờ hết

Bài thơ này làm khi đưa Mạnh Hạo Nhiên lên đường về ẩn cư ở núi Chung Nam.